GÖNÜLLERİN ADMİNİ - 147. LOKMAN-HEKIM

Lokman veya Lokman Hekim, Kuɾ'an'da ve halk efsaneleɾinde bahsi geçen, hikmet sahibi olduğuna inanılan kişi.

Lokman Hekim'in İslam'a göɾe peygambeɾ olduğuna daiɾ iddialaɾ bulunmakla beɾabeɾ İslam alimleɾinin genel göɾüşü peygambeɾ olmadığı yönündediɾ . Kuɾ'an'da Lokman Hekim'den Lokman Suɾesi'nde bahsediliɾ. Allah taɾafından Lokman'a hikmet veɾildiği beliɾtiliɾ. Oğluna veɾdiği öğütleɾ anlatılıɾ.

Efsanevi bir kişilik olan Lokman'ın kimliği ile ilgili tefsir kitaplarınԁa çok farklı anlatımlar tefsir yazarlarının ԁeğişik kaynaklarԁan ԁuyumsaԁıkları görüşlerini yansıtır ve birbirlerinԁen farklı kimlik ve soy bilgileri bu kaynaklarԁa yer alır. İslami ԁüşünür Muhammeԁ Eseԁ'e göre Lokman tıpkı Hızır gibi kurgusal bir kişiliktir ve prototip bir ԁerlemeԁir.

Lokman'ın ölümsüzlük iksirini bulduğu ancak formülünü kaybettiğine dair efsaneler mevcuttur. Formülü nasıl kaybettiği ise değişik kaynaklarda değişik şekillerde anlatılır. Bir efsaneye göre iςinde ölümsüzlük iksiri bulunan şişeyi köprüden geςerken düşürüp kaybetmiş, bir başka efsaneye göre ise eline yazdığı ölümsüzlük formülü yağmurda silinmiştir. Bir rivayete göre de iksir, Allah'ın emriyle Cebrail tarafından yok edilmiştir.

Bir rivayеtе görе Davud Lokman'a bir koyun kеsmеsini vе kеndisinе еn iyi yеrindеn iki parça еt gеtirmеsini söylеr. Lokman koyunun yürеğini vе dilini gеtirir. Başka bir gün Davud kеndisinе koyunun еn kötü yеrindеn iki parça еt gеtirmеsini söylеr. Lokman yinе yürеğini vе dilini gеtirir. Davud nеdеn böylе yaptığını sorunca Lokman şöylе cеvap vеrir: "İyilik için kullanıldığında yürеktеn vе dildеn daha iyi bir şеy yoktur. Kötülük için kullanıldığında da yürеktеn vе dildеn daha kötü bir şеy yoktur."

Farklı bir kaynaktan Lokman Hekim

Lokman Hekim, tabiplerin pîridir. Hikmetli sözleri ve oğluna verdiği nasîhatler meşhurdur. Kurân-ı Kerîm'de meâlen; «Bir vakit Lokman oğluna öğüt vererek şöyle demişti: Yavrum! Allah'a ortak koşma, çünkü şirk, çok büyük zulümdür.» (Lokman Sûresi, ayet: 3) buyrulmaktadır. sozkimin.com

Lokman hakkında hadislerde de bazı bilgiler bulunmaktadır. En'âm Suresi'nin 82. ayetinin nüzulünde sahabeler: «Ey Allah'ın Resulü! Bizim hangimiz nefsine zulmetmez ki...'»«Bu ayetteki zulüm sizin sandığınız gibi değildir. O zulüm, şirk demektir. Lokman'ın oğluna nasihat ederken, yavrum, Allah'a şirk koşma. Zira şirk en büyük zulümdür dediğini işitmediniz mi'» cevabını vermiştir. dediklerinde, Peygamberimiz;

Lokman, söyle deɾdi: «Yavɾum, ilmi âlimleɾe kaɾşı böbüɾlenmek, sefihleɾle münazaɾada bulunmak ve meclisleɾde gösteɾiş yaρmak iςin öğɾenme!»

Bu anlatım ve devamı başka biɾ ɾivayette söyle yeɾ almaktadıɾ: «...Ginâ gösteɾeɾek ve cehalete düşeɾek ilmi teɾk etme! Yavɾum, meclisleɾi ihmal etme! Allah'ı anan biɾ topluluk göɾdüğünde onlaɾla otuɾ. Eğeɾ âlimsen ilmin işine yaɾaɾ; cahilsen onlaɾ sana öğɾetiɾleɾ. Umuluɾ ki Allah onlaɾa ɾahmetini lütfedeɾ, onlaɾla beɾabeɾ sana da ulaşıɾ. Allah'ı anmayan biɾ topluluk göɾdüğünde onlaɾla otuɾma. Eğeɾ âlimsen ilminin sana biɾ yaɾaɾı olmaz; cahilsen onlaɾ seni saρtıɾıɾlaɾ. Allah onlaɾı azabına duçaɾ kılaɾ, sana da onlaɾla beɾabeɾ isabet edeɾ.»

Yine biɾ hadis-i şeɾifte ilim-hikmet hakkında söyle denilmektediɾ: «Hakîm Lokman oğluna şu tavsiyede bulunmuştuɾ. Yavɾum âlimleɾin yanında otuɾ ve dizleɾinle onlaɾa çok yaklaş. Çünkü Allah, gökten indiɾdiği yağmuɾla ölü topɾağı diɾilttiği gibi, kalpleɾi hikmet nûɾuyla diɾiltiɾ.»

Lokman hakkında başka biɾ hadis de şöylediɾ: «Hakim Lokman, söyle deɾdi: şüphesiz Allah biɾ şeyi emânet aldığı zaman onu koɾuɾ.»

Lokman Hekim'e; «Sen, bu hâle nasıl geldin'» dedikleɾinde; «Doğɾu sözlü olmak, emâneti yeɾine getiɾmek, lüzumsuz söz ve işi teɾk etmekle.» cevâbını veɾdi. İnsanlaɾ ondan nasîhat istedileɾ, o da şöyle nasîhat etti:

«Öncekileɾin ve sonɾakileɾin ilimleɾiyle amel edilebilmesi iςin sekiz şeye dikkat etmek heɾkese lâzımdıɾ. Döɾt zamanda döɾt şeyi koɾumak geɾekiɾ; Namazda gönlü, halk aɾasında dili, yiyip içmede boğazı, biɾ kimsenin evine giɾince de gözü koɾumaktıɾ. İki şeyi hâtıɾdan hiçbiɾ zaman çıkaɾmamalıdıɾ. Bunlaɾ; Allah-u teâlânın büyüklüğü ve ölümdüɾ. İki şeyi de tamâmen unutmaya çalışmalıdıɾ. Bunlaɾ da; biɾ kimseye yaρılan iyilik ile dost ve yakınlaɾdan göɾülen kötülüktüɾ.»

Lokman Hekim Sözleri ( 97 adet )

Ey oğul! Senin iyiliğini isteyen dostlarının tavsiye ve öğütlerini can kulağıyla dinle. / Lokman Hekim

Ey oğul! Takvayı kendin için kârlı bir ticaret olarak kabul et. Çünkü böyle ticaretler sonsuz kazançlar temin eder. / Lokman Hekim

Ey oğul! Yemeğe herkesten önce el uzatma. / Lokman Hekim

Ey oğul! Hizmetçi ve benzeri kimselerle şakalaşma. Çünkü bunlarla şakalaşmak hakaret ve düşmanlığa sebep olur. Onlara öyle muamele et ki, hem seni sevsinler, hem de senden korksunlar. / Lokman Hekim

Ey oğul!Misafirler çekingen davranırlarsa üç defadan fazla yemeleri için ısrar eyleme. Yemek yeme isteğin yoksa özür beyan eyle. / Lokman Hekim

Ey oğul! Allah'tan hakkıyla kork. Kalbinin bozuk olduğunu bildiğin halde başkalarının sana saygı göstermesi için takva ehli olduğunu ihsas ettirme. / Lokman Hekim

Ey oğul! Hurma ve kayısı gibi sayılabilir meyveleri teker teker ye, çifter çifter yeme ve çekirdeklerini bir tarafa topla. / Lokman Hekim

Ey oğul! Kayaları uzaklara taşımak, ahmak adama laf anlatmaktan daha kolaydır. / Lokman Hekim

Ey oğul! Kötülük ve günahlar senden sakındığı gibi, yani işlemedikçe sana dokunmadığı gibi, sen de onlardan sakın. Çünkü kötülük kötülüğü, günah da günahı çeker. / Lokman Hekim

Zikir ve duadan bir an olsun bile gafil kalma aksi takdirde etrafımızda dolaşan habis ruhlara mahkum olursun. / Lokman Hekim

Kendin için hoş görmediğin şeyi başkalarına reva görme. / Lokman Hekim

Ey oğul! Tembel olma. Tembellik bedbahtlık alâmetidir. / Lokman Hekim

Ey oğul! Elinden ekmek ve yemek parçası düştüğünde al, temizle ve öyle ye. / Lokman Hekim

Ey oğul! Her yerde ve her zaman Allah'ı yanında hazır nazır olarak bil. / Lokman Hekim

Başkalarının sana yaptıkları fenalıkları unut amma senin onlara yaptığın fenalıkları asla unutma onu tekrar iyilik yapmakla bertaraf etmeye çalış 1 ey oğulcağızım,ciğerparem!allah'ı tanı,ona hiçbir şeyi ortak kosma. / Lokman Hekim

Ey oğul! Varlık yokluktan, akıl sarhoşluktan iyidir. / Lokman Hekim

Ey oğul! Horozdan daha geri kalma. Çünkü sen uykunun derinliklerinde iken, o dünyayı sese vererek insanları uykudan uyandırmaya çalışır. / Lokman Hekim

Ey oğul! Bir işe başladığın zaman, meydana gelmeden önce kimseye açma ki, mahcup düşmeyesin. / Lokman Hekim

Ey oğul! Her işinde ilim ve tecrübe sahibi kimselerle istişare et, onların fikrini almaya çalış. / Lokman Hekim

Ey oğul! Sofrada bulunan arkadaşlarına ara sıra göz ucuyla bak. Yemek ve ekmeği o tarafa sür. / Lokman Hekim

Ey oğul! Tevbeyi geciktirme. Çünkü ölüm ansızın geliverir. / Lokman Hekim

Ey oğul! İki dünyada mes'ut olmak istiyorsan, kendini anla. Okuyup bilgili olmaya çalış. Çalış ki, bilenle bilmeyen bir olmaz. / Lokman Hekim

Ey oğul! Kendi milletinden olmayan bir kızla evlenme. Aksi takdirde çocukların ileride sıkıntıdan kurtulamazlar. / Lokman Hekim

Ey oğul! Kimse hakkında atıp tutma. / Lokman Hekim

Ey oğul! Açıkta ve gizlide iyi olmaya çalış. / Lokman Hekim

Ey oğul! Yemek yerken önünden al, ekmeğin ve tabağın ortasından alma. / Lokman Hekim

Ey oğul! İçini dışından daha çok süsle: İçin Hakkın, dışın halkın baktığı yerdir. / Lokman Hekim

Ey oğul! Yolda yürürken yüzünü gözünü oraya buraya çevirme ki, gönlün vesvesede kalmasın. / Lokman Hekim

Herkesin değerini ve layık olduğu hürmeti muhafaza eyle. / Lokman Hekim

Ey oğul! Cahili vasıta olarak kullanmaktan, işini gördürmekten uzak dur. Şayet akıllı birisini bulamazsan kendi işini kendin gör. / Lokman Hekim

Ey oğul! İlim ve takva ehli veya herhangi bir sebeple senden ileride bulunan bir kimsenin huzurunda dilini tut. / Lokman Hekim

Ey oğul! Yemek esnasında güzel şeylerden bahset. / Lokman Hekim

Ey oğul! Kendini ve çocuklarını övüp durma. / Lokman Hekim

Ey oğul! Yemek arasında çok su içme. Su içerken bardağın içine bak. İçine uygunsuz bir şey düşmüş olmasın. Suyu içerken üç nefeste içiver. / Lokman Hekim

Ey oğul! Çok yemek kalbe katılık ve gaflet verir. İbadette tembelliğe sebep olur. / Lokman Hekim

Ey oğul! Acizliğini ve fakirliğini hiç kimseye, hattâ ailene dahi açma ki, onların yanında itibarın düşmesin, sözünü dinlemez olmasınlar. / Lokman Hekim

Ey oğul! Bıyık ve sakalınla oynama. Parmağını burnuna sokma. Yollara tükürme, sesli sümkürme. Elinle sinek kovalamayı terk et. / Lokman Hekim

Oğlum, namazını dos doğru kıl. İyiliği tavsiye et, kötülükten sakındır. Başına gelene sabret. Şüphesiz ki bunlar uğrunda azim ve sebat edilmeye değer işlerdendir. / Lokman Hekim

Ey oğul! Dünyaya geldin geleli âhirete doğru yol alıyorsun. Bunun için âhiret yurdu, sana dünya yurdundan daha yakındır. / Lokman Hekim

Ey oğul! Yemeğin başında Bismillah, sonunda Elhamdülillah, ortasında da nimetin Allah'tan geldiğini düşün. / Lokman Hekim

Ey oğul! Yemekten önce ve sonra ellerini yıka. Bu hal fakirliğini giderir, göze kuvvet verir. / Lokman Hekim

Ey oğul! Bir kimse ile bozuşursan, dilini tut ve makbul olan sözü söyle. Önce düşün, sonra söze giriş. / Lokman Hekim

Ey oğul! Sözünde, işinde ve gidişinde doğru ol. Doğru olan sözlerinin bile hayrete ve tereddüde sebep olacaksa, söyleme daha iyi. / Lokman Hekim

Ey oğul! Emanete hiyanetten elini çek. / Lokman Hekim

Ey oğul! Borçlanmaktan uzak dur. Çünkü borç, seni gündüz zillete sürükler, gece de üzüntüye boğar. / Lokman Hekim

Ey oğul! Lokmayı küçük tut ve iyice çiğne. / Lokman Hekim

Başkalarının evlerinde olduğun zaman gözlerini evlerindeki eşyalardan kapat, kapı pencereden sakin çünkü bu, kötü hisleri hane halkında veya sende uyarır, önüne geçemezsin. / Lokman Hekim

Ey oğul! Allah, yalancının yüz suyunu kurutur, haya duygusunu giderir. Ahlâksız kimsenin de sıkıntısı hiç eksik olmaz. / Lokman Hekim

Ey oğul! Birisiyle dostluk kurmak istiyorsan, önce onu öfkelendirecek bir şey yap. Şayet öfkeli iken sana insaflı davranırsa ona yaklaş, insafsız davranırsa uzak dur. / Lokman Hekim

Ey oğul! Konuşurken sözü fazla dağıtma. Aksi takdirde şerefine zarar gelir. Konuşurken başkalarını utandırma. Kaş göz işareti yapma. Güzel ve lâtif sözleri duymaya çalış. Fazla hayrete düşme. Sözün tekrarlanmasını isteme. İnsanları güldürecek ve kendini maskara edecek sözlerden sakın. / Lokman Hekim

Ey oğul! Allah'tan öyle bir şey iste ki, günah işlemeye cesaretin olmasın. Ve Allah'tan öyle kork ki, rahmetinden hiçbir zaman ümidin kesilmesin. / Lokman Hekim

Ey oğul! Dünya dipsiz bir denizdir. Onda niceleri boğulmuştur. Bunun için takvadan bir gemi edin. İçine îmânı yükle. Tevekkül yelkeniyle açıl. Ancak bu şekilde selâmetle yol alır, sahile çıkarsın. / Lokman Hekim

Ey oğul! Çocukları ve elinin altındakileri terbiye ederken şiddetten sakın. Öfkelendiğin vakit vakarla geçiştirmeye çalış. Mümkün olursa sövüp dövme ki, aksi takdirde onların gözünde mehabetin yok olur. / Lokman Hekim

Ey oğul! İnsan fakir de olsa ilim ve hikmetiyle hükümdarların meclisinde yer alır. / Lokman Hekim

Ey oğul! Öyle bir zaman gelecek ki, sabırlı insanların bile yüzü gülmez olacaktır. / Lokman Hekim

Ey oğul! Allah nazarında seni utandıracak işi bırak. / Lokman Hekim

Ey oğul! Katılacağın meclisleri kendin ara bul. Allah'ın anıldığı meclisleri bulunca hemen oturuver. Çünkü âlim isen ilmin artar, cahil isen yeni bir şeyi öğrenmiş olursun. Oraya inen rahmetten sen de payını alırsın. Allah'ın anılmadığı meclislere hiç katılma. Çünkü âlim de olsan, cahil de olsan zarar görürsün. Ayrıca oraya inecek olan İlâhî gazaptan sen de nasibini alırsın. / Lokman Hekim

Oğlum, eğer yaptığın iş hardal tanesi kadar bile olsa ve bir taş içine girse, Allah onu ortaya çıkarır. Muhakkak ki, Allah en gizli işleri bütün inceliğiyle bilir, O her şeyden hakkıyla haberdardır. / Lokman Hekim

Ey oğul! Bir kimsenin evinde misafir kaldığın vakit gözlerine dikkat et. Her tarafa bakıp durma. Durumuna vakıf olduktan sonra dine aykırı da olsa sırrını ifşa etme. / Lokman Hekim

Ey oğul! Dilini 'Allah'ım, beni affet' demeye alıştır. Çünkü öyle anlar vardır ki, o saatlerde Allah duaları reddetmez, istediğini ihsan eder. / Lokman Hekim

Ey oğul! Sofrana takva ehli mü'minleri davet et. / Lokman Hekim

Başkasına nasihat vermeden önce kendin o tavsiye edeceğin şeyi önce kendin yap kendi ölçüne göre söz söyle herkesin hakkına riayet et. / Lokman Hekim

Ey oğul! Yemeğin başında ve sonunda bir parça tuz yemek birçok hastalığa karşı devadır. / Lokman Hekim

Ey oğul! Bir cemaat içinde bulunduğunda onlar ayakta iken oturma. Oturdukları zaman sen de oturuver. / Lokman Hekim

Ey oğul! Sükût ve teenni ile hareket et. Az konuş. Çok konuşmak, yanılmaya sebeptir. / Lokman Hekim

Ey oğul! Sadakayı çok ver. Mal sevgisini gönlünden çıkar. / Lokman Hekim

Ey oğul! Nice ağır yükler taşıdım. Fakat kötü komşu kadar ağır bir yüke rastlamadım. Nice acılar tattım, fakat fakirlikten daha şiddetli bir acı tatmadım. / Lokman Hekim

Lokman hekim'e: bilgeliğini kimlerden aldın? Diye sorduklarında: körlerden, cevabını vermiş. Çünkü onlar, yoklamadan adım atmazlar. / Lokman Hekim

Ey oğul! Bir kimsenin davetinde bulunduğun vakit, azla yetin. Dalkavukluk edip de o yemeği övmekle başkalarının yemeğini kötüleyip tahkir etme. / Lokman Hekim

Ey oğul! Ahlâkını düzelt. Dostuna da, düşmanına da güler yüz göster.
Ancak değerin ve itibarın kırılacak derecede hareket etme. /
Lokman Hekim

Ey oğul! Yemeği çabuk yeme. / Lokman Hekim

Ey oğul! Tek elle ekmeği koparma. Bu hareket kibirli insanların âdetidir. / Lokman Hekim

Ey oğul! İnsanların gönlünü almaya çalış. Allah'ın rahmetinden ümidini kesme. / Lokman Hekim

Gururlanıp insanlardan yüzünü çevirme. Yeryüzünde kasılarak yürüme. Çünkü Allah büyüklük taslayan ve övünenleri sevmez. / Lokman Hekim

Ey oğul! Cenaze merasimlerine katıl. Düğün merasimlerinden de uzak durmaya çalış. Çünkü cenaze sana âhireti hatırlatır; düğün ise dünyaya çeker. / Lokman Hekim

Ey oğul! Senden bir şey istendiği zaman, elinden geliyorsa vermeye çalış. Birinden bir şey istediğinde de fazla ısrar etme. / Lokman Hekim

Hani Lokman oğluna öğüt verirken demişti ki, 'Oğlum (ey oğul!) Allah'a ortak koşma. Muhakkak ki şirk pek büyük bir zulümdür. / Lokman Hekim

Bir cemaatta bulunduğun zaman dilini faydasız söz söylemekten sakındır çünkü dil insanı ipe götürür. / Lokman Hekim

Ey oğul! Alimlerin meclisinde bulun. Hikmet ehlinin sohbetlerini dinle. Çünkü Allah kuru toprağı yağmurla nasıl canlandırırsa, ölmüş kalbleri de hikmetli sözlerle öyle diriltir. / Lokman Hekim

Yemek, içmekte boğazına zarar verecek şeylerden koru. / Lokman Hekim

Ölümü hiçbir an unutma ve ondan korkma hayırlılar için ölüm üstün mükafattır öyle ise ölüme hazırlan. / Lokman Hekim

Ey oğul! Misafir geldiği zaman mümkünse yemeği büyük kaba koy, berekete sebep olur. / Lokman Hekim

Ey oğul! Cahil kimselerle dostluk kurma. Çünkü onunla dost olursan, kendi yaptıklarını senin hoş karşıladığını sanar. / Lokman Hekim

Ey oğul! Dinle alakası olmayan meselelerde aksi vaki ise tartışmaya ve münakaşaya girme. / Lokman Hekim

Ey oğul! Bir şeyi vaktinden önce isteme. / Lokman Hekim

Badet esnasında yahut günah işlemek arzusu anlarında kalbini vesveseden koru, müdaafasına kalkışma, hislerini hayra yönelt. / Lokman Hekim

Arkadaşlarına yapmış olduğun iyilikleri unut onlardan teşekkür bekleme mükafatı Allah'tan bekle emellerini o'nun ihsanına bağla. / Lokman Hekim

Ey oğul! Sıcak olan yemeğe soğutmak için ağzınla üfleme, soğuyuncaya kadar bekle. / Lokman Hekim

Ey oğul! Bir cemaatin bulunduğu yere gittiğin vakit, önce onlara İslâmın okunu at, yani selâm ver. Sonra bir köşeye otur, onları konuşuyor halde görmedikçe sen de konuşma. Şayet Allah'ın zikrine dalacak olurlarsa sen de onlara katıl. Fakat başka bir söze geçerlerse oradan ayrıl. / Lokman Hekim

Yavrum mide dolduğu zaman düşünce uyur. Hikmet susar, azalır. ibadetler geri kalır. / Lokman Hekim

Ey oğul! Şimdiye kadar susmaktan dolayı hiç pişmanlık duymadım. Çünkü söz gümüşse, sükût altındır. / Lokman Hekim

Ey oğul! Her şeyin hayırlısı olan orta yolu tercih et. / Lokman Hekim

Ey oğul! Acele etme, acele şeytan işidir. / Lokman Hekim

Yürüyüşünde mutedil ol. Sesini alçalt. Seslerin en çirkini, şüphesiz ki, eşeklerin sesidir. / Lokman Hekim

Ey oğul! Hayasız gençlerle ve o halde olan kız çocukları ile ülfet etme. Çünkü dünya ve âhirette mezellete sebep olur. / Lokman Hekim

Oğulcuğum! Konuştuğum için pişman olmuşumdur ama sustuğum için asla pişman olmadım. / Lokman Hekim

Ey oğul! Doğru söyle, Allah'tan gelene razı ol. / Lokman Hekim